مدیر کل دفتر موزه ملی تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی با بیان این مطلب گفت: این رویداد در سال ۱۳۹۳ در تقویم مناسبت های سازمان حفاظت محیط زیست ثبت شد و مورد حمایت قرار گرفت.

به گزارش سایت خبری محیط زیست ایران (IENA) به نقل از سازمان حفاظت محیط زیست، مدیر کل دفتر موزه ملی تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی گفت: در راستای اهداف این رویداد، در سال های گذشته، هم زمان با روز ملی غار پاک، اقدامات موفقیت آمیزی چون پاک سازی تعدادی از غارهای مقصد گردشگری کشور صورت گرفته که بازتاب خبری گسترده ای نیز در رسانه‌ها داشته است.

او ادامه داد:  انتظار می رود این مناسبت در سال جاری نیز مورد توجه قرار گرفته، ادارات کل حفاظت محیط زیست استانها با همکاری انجمن غار و غارشناسی، علاوه بر اقدام به پاکسازی تعدادی از غارهای موجود در استان، به ارتقاء سطح آگاهی مردم، جوامع محلی و گردشگران در زمینه اهمیت تنوع زیستی غارها و منابع آبی آنها و برنامه ریزی در زمینه استفاده از ظرفیت حفاظت مشارکتی در حفاظت از اکوسیستم های حساس و مهم غارها بپردازند.

وی در پاسخ به این که چه نکات حفاظتی باید در مورد غارها  مد نظر قرار گیرد، به موارد زیر اشاره کرد:

    تمرکز بر استفاده از ظرفیت حفاظت مشارکتی
    نظارت و پایش مستمر غارها به ویژه غارهای توریستی
    تهیه و تکمیل پایگاه های داده ای و اطلاعاتی غارها
    شناسایی و اولویت بندی غارها از نظر حفاظتی
    تعیین ظرفیت برد غارهای توریستی
    حفاظت از تنوع زیستی و فیزیکی غار
    حفاظت از منابع آبی

مدیر کل دفتر موزه ملی تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی افزود: فعالیت‌های توریستی و گردشگری فراتر از ظرفیت برد غارها، فعالیت های ورزشی، آلودگی محیط زیست، توسعه مناطق شهری، روستایی و صنعتی، توسعه کشاورزی، احداث سدها و راهسازی، تخریب جنگل‌ها و مراتع، استخراج معادن، برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی، جمع آوری و تجارت غیرقانونی گونه های غارزی، نمونه بـرداری غیراصولــی به منظور فعالیت های پژوهشی، ورود گونه های غیربومی، تخریب استالاکتیت ها و استالاگمیت ها و ایجاد سر و صدا از جمله مهمترین عوامل تخریب غارها به شمار می روند.
 
وی افزود: امسال، پانزدهمین روز غار پاک  با شعار "حفاظت مشارکتی، کلید حفظ و احیاء غارها"  گرامی داشته می شود و از تمامی حافظان محیط زیست و دوستداران طبیعت دعوت می شود تا با رعایت اصول حفاظت پایدار غارها، در این رویداد مهم مشارکت کنند.

مدیرکل دفتر موزه ملی تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی اظهار داشت: حفاظت موثر از مناطق کلیدی و زیستگاه های حساس و شاخص، نظیر بسیاری از غارها، اهمیت زیادی در تامین نیازهای منطقی نسل های امروز و آینده دارد. قابل اشاره است که تعدادی از غارهای مهم و حساس کشور در محدوده مناطق حفاظت شده قرار دارند. بر اساس "ماده 9" آیین نامه مدیریت، حفاظت و بهره برداری از غارهای کشور، مسؤولیت حفاظت از غارهای موجود در مناطق چهارگانه و میراث طبیعی جهانی، بر عهده سازمان حفاظت محیط زیست بوده و تابع قوانین و ضوابط حاکم بر مناطق یاد شده می باشند.

او تاکید کرد: مناطق چهارگانه یا مناطق حفاظت شده، با توجه به اثربخشی شان، به عنوان ابزاری ضروری برای در حفاظت شناخته می شوند. با این حال، بسیاری از مسائل و چالش های آنها همچنان پابرجا است. مفاهیم، ​​قوانین، و حاکمیت پیرامون مناطق حفاظت شده نتایج زمینه های اجتماعی هستند. با توجه به تکامل دانش علمی، حقوق بشر و تقاضاهای متنوع، توسعه رویکردهای جدید برای تحقق وظایف آنها ضروری است. پژوهش های متعدد، در سطح جهان، بر اهمیت مناطق حفاظت شده در حفاظت از تنوع زیستی تاکید دارند، اما این پژوهش ها در خصوص محدودیت های حاکم بر استراتژی های فعلی حفاظت در پاسخ به انتظارات بازیگران اجتماعی، نیازهای گروه های اجتماعی آسیب پذیر و تقاضاهای در حال تغییر هشدار می دهند. بنابراین، بهبود مفاهیم مدیریتی و حکمرانی برای ارتقای ارتباط بین جامعه و طبیعت ضروری به نظر می رسد. مفهوم "حفاظت مشارکتی" به عنوان یک رویکرد ابزاری برای پیشبرد اهداف استراتژی‌های حفاظتی فراگیر و مؤثر پیشنهاد شده است.

وی یادآور شد: حفاظت مشارکتی، مفهومی است که برای در نظر گرفتن اهمیت تلاش های ترکیبی مدیران، جوامع، دانشمندان، کارآفرینان و سایر گروه های اجتماعی ابداع شده است. این مفهوم در اینجا به عنوان راهی برای دستیابی به سیستم های عادلانه، فراگیر و موثر در مدیریت و حفاظت زیستگاه ها و مناطق حفاظت شده پیشنهاد شده است.

او گفت: در حالی که غارها، از جنبه های مختلف از جمله باستانشناسی، آبشناسی و تامین آب، زیست شناسی، زمین شناسی، اقلیم شناسی، گردشگری و اقتصادی دارای اهمیت هستند، در ادامه تنها به یک جنبه از ارزش و جایگاه غارها در تامین نیازمندی های بشر اشاره می شود: خفاش ها، با بیش از 1400 گونه، حدود 20 درصد از گونه های پستانداران جهان را شامل می شوند و غارها زیستگاه یا میزبان اصلی خفاش ها هستند. خفاش های حشره خوار، در سطح جهان، نقش بسیار مهم و کلیدی در کنترل جمعیت حشرات آفت در سیستم های کشاورزی دارند. خفاش‌ها، علاوه بر ارزش ذاتی برای تنوع زیستی جهان، خدمات اکوسیستمی متنوعی از جنبه های بوم شناختی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی فراهم می سازند. خفاش ها به عنوان مصرف کننده اصلی حشرات شبانه، حشرات آفت کشاورزی را مورد تغذیه قرار می دهند و خدمات سالانه آنها به صنعت کشاورزی میلیاردها دلار برآورد شده است.

وی افزود: در یک پژوهش علمی اخیر در استرالیا، برآورد شده است که یک جمعیت از خفاش ها می تواند بین 77 تا 119 تن حشره آفت به نام کرم غوزه پنبه (Helicoverpa armigera) را از محصولات پنبه ​​در طول فصل رشد در یک سال حذف کند. قابل توجه است که گونه‌های مختلف خفاش ها آفات مختلف حشرات را مصرف می‌کنند که این موضوع ضرورت حفاظت از تنوع خفاش‌ها (گونه های مختلف) را در اکوسیستم‌های کشاورزی برجسته می‌کند. نتایج چنین مطالعاتی انگیزه بیشتری را برای کشاورزان ایجاد می کند که در مدیریت و حفاظت زیستگاه های خفاش ها مشارکت داشته باشند و از خفاش ها در جهت کنترل طبیعی آفات محصولات شان بهره مند شوند. علاوه بر این، خفاش های شهدخوار و میوه خوار خدمات اکوسیستمی را با گرده افشانی گیاهان و پراکندگی دانه ها انجام می دهند.

مدیرکل دفتر موزه ملی تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی ادامه داد: خفاش ها نقش مهمی در سلامت اکوسیستم ها دارند. امروزه بازسازی و احیای اکوسیستم ها به یک اولویت اصلی تبدیل شده است. خفاش‌های میوه‌خوار، به دلیل توانایی و پتانسیل آنها در پراکندگی طبیعی بذرها، به‌عنوان عوامل بالقوه برای تسهیل احیا و بازسازی جنگل‌ها در زیستگاه های تخریب‌شده مورد مطالعه قرار گرفته‌اند.

وی اشاره داشت: در حالی که پایش اکوسیستم ها اهمیت ویژه ای در برنامه های مدیریتی دارد، پایش غارهای با پیچیدگی هایی مواجه است. قابل توجه است، در حالی که استفاده از علومی نظیر سنجش از دور در پایش تغییرات اکوسیستم ها اهمیت زیادی دارد، اکوسیستم‌های زیرزمینی مانند غارها را نمی‌توان به طور مستقیم با استفاده از چنین علوم و ابزارهایی پایش نمود. بنابراین، چالش مهمی در زمینه درک اینکه چگونه الگوهای تنوع زیستی در غارها ممکن است تغییر کرده باشند، و چگونه ممکن است این الگوها به طور مؤثرتری مدیریت شوند، وجود دارد. لذا، برنامه ریزی های هدفمند و کارآمد در جهت پایش اکوسیستم های غار از اهمیت بالایی برخوردار است.

او در پایان اظهار داشت: که غارها به عنوان اکوسیستم‌های منحصربه‌فرد، مکان‌های کلیدی برای تاریخ بشر هستند. غارها با توجه به پایداری و ثبات شرایط منحصر به ‌فردشان می‌توانند اطلاعات ارزشمندی را در زمینه شیوه بهره برداری شان توسط پیشینیان مان ارائه دهند و همچنین شاخصی از اقلیم محلی و پوشش گیاهی و حیات جانوری باشند. بنابراین، با توجه به توانمندی و پتانسیل های متعدد غارها، استفاده از ظرفیت حفاظت مشارکتی در مدیریت، حفاظت و بهره برداری از غارها به عنوان ضرورتی اجتناب ناپذیر به نظر می رسد.

انتهای پیام