در بیست و ششمین نشست پاتوق سبز که با محوریت نقش شبکه فاضلاب در حفظ کیفیت محیط زیست شهر تهران برگزار شد اعلام شد که دریاچه چیتگر با فاضلاب آبگیری می‌شود و مشاور شهردار تهران نیز تاکید کرد که تصفیه‌خانه دریاچه چیتگر تا 2 سال آینده راه‌اندازی می‌شود.
به گزارش خبرنگار سایت خبری محیط زیست ایران (IENA)، در این جلسه مهندس شوکتی، رییس اداره محیط زیست شهر تهران گفت: بر اساس بررسی‌هایی که انجام شد قرار بر این بود که آب دریاچه چیتگر با استفاده از آب تصفیه شده رودخانه کن تامین آب شود اما چون این دریاچه سریعا آبگیری شد، تصفیه خانه‌ها ساخته نشده و این دریاچه با فاضلاب آبگیری می‌شود.
وی افزود: اگر طبق آنچه که پیش‌بینی شده تصفیه‌خانه‌ها ساخته شود این دریاچه قدرت خودپالایی پیدا می‌کند اما در حال حاضر آب این دریاچه آلوده بوده و ماهیان آن مرده و تنها قورباغه‌ها زنده مانده‌اند.
شوکتی در پاسخ به این سوال که آلودگی آب این دریاچه چه تاثیری بر سلامت مردم دارد، تنها کاری که در این دریاچه انجام می شود قایق سواری بوده و کسی به آب آن دست نمی‌زند. بنابراین تاثیری در به خطر انداختن سلامت مردم منطقه ندارد.
به گفته وی روستاهای مشرف به رودخانه کن سیستم تصفیه فاضلاب ندارند.
رییس اداره محیط زیست شهر تهران با بیان اینکه در تمام واحدهای صنعتی و خدماتی شهر تهران به ویژه در مناطقی مانند منطقه 21 و 18 از نظر زیست‌محیطی نظارت می‌شود.
به گفته وی 145 بیمارستان از 150 بیمارستان شهر تهران مجهز به سیستم تصفیه فاضلاب هستند و اکثر واحدهای صنعتی نیز از فاضلاب صنعتی و انسانی برخوردار است.
شوکتی در خصوص میزان آلودگی رود دره‌های شهر تهران با پساب‌ واحدهای صنعتی اظهار کرد: بسیاری از این رود دره‌ها یا روان‌آب‌ها از مراکز مسکونی و خدماتی عبور کرده و در کنار برخی از آنها واحدهای صنعتی مستقر است که این واحدها نیز آلودگی چندانی ندارند. به عنوان مثال در جنوب شهر تهران صنایع پاکی در کنار این رود دره‌ها وجود دارند که پساب خود را ابتدا تصفیه کرده و سپس وارد این رود دره‌ها می‌کنند.
وی تاکید کرد: به دلیل کمبود نیرو در محیط زیست شهر تهران نمی‌توان به صورت دائم این واحدها را پایش کرد و نظارت هر دو ماه یکبار بر روی هر واحد صنعتی انجام می‌شود.
رییس اداره محیط زیست شهر تهران تاکید کرد: متاسفانه هنوز احساس مسئولیت نسبت به حفظ محیط زیست در بخشهای صنعتی خرد و کلان کشور به وجود نیامده و صاحبان این صنایع نمی‌دانند که ایجاد سیستم تصفیه فاضلاب چقدر مهم است.
شوکتی ادامه داد: متاسفانه برخی افراد گمان می‌کنند با خاموش کردن سیستم تصفیه فاضلاب صرفه اقتصادی بیشتری نصیبشان می‌شود در صورتی که این صرفه آنی بوده و ضررهای آن بسیار بیشتر است و حتی ممکن است این آسیب‌ها چندین سال بعد بروز کند.
وی با بیان اینکه پایش آنلاین واحدهای صنعتی طبق برنامه پنجم در همه واحدهای صنعتی واجب است افزود: در این بخش نیز باز می‌گردیم به همان مفهوم تعهد زیست محیطی مسئولین و مدیران واحدهای صنعتی که پیش از آنکه به فکر صلاح جامعه باشند به فکر سود خود هستند.
رییس اداره محیط زیست شهر تهران گفت: همانگونه که در اکثر کشورهای جهان مردم هنگام خرید محصولی پیش از هرچیز تاییدیه زیست محیطی آن را نگاه می‌کنند باید به جایی برسیم که مردم کشور ما نیز این مساله را در سرلوحه کار خود قرار دهند.
وی با بیان اینکه با کشاورزی با آب آلوده در جنوب شهر تهران به شدت برخورد می‌شود، افزود:‌ دیگر سبزی کاری و صیفی کاری با آب فاضلاب مشاهده نمی‌شود و در مواقعی نیز که این کار انجام می‌گیرد، پسابی که استفاده شده با خود محصول نهایی ارتباط مستقیم ندارد.
شوکتی افزود: البته باید در این میان به کشاورزان حق داد چرا که قبل از این کشاورزان از همین آب سالم برای کشاورزی استفاده می‌کردند و این فاضلاب‌ها و پساب‌ها هستند که آب کشاورزان را آلوده کرده‌اند.
به گفته وی با گفتگوهایی که با وزارت جهاد کشاورزی انجام شده زمین‌هایی که برای کشاورزی از فاضلاب استفاده می‌کرده‌اند با حکم مراجع قضایی شخم زده شده‌اند.
حیدرزاده: تصفیه‌خانه دریاچه چیتگر تا 2 سال آینده راه‌اندازی می‌شود
مهندس محمد هادی حیدرزاده ، رییس ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهر تهران نیز در پاسخ به این اظهارات گفت: برای حل معضلات شهر تهران از جمله معضلات زیست محیطی باید به جای مدیریت واحد از مدیریت یکپارچه استفاده کرد.
وی افزود: موضوع شبکه فاضلاب یکی از مشکلاتی است که تمام کلان شهرهای ایران از جمله تهران با آن مواجه بوده و حل آن هزینه ریالی و انسانی بسیار بالایی دربر دارد.
وی ادامه داد: در حال حاضر اقداماتی که در مجموعه مناطق شهر تهران انجام شده نشان می‌دهد که تکمیل این شبکه برای همه مردم مفید است اما با این وجود ناهماهنگی‌هایی در سراسری کردن این شبکه مشاهده می‌شود که تلاش می‌کنیم آنرا به حداقل برسانیم.
رییس ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران تاکید کرد: انتقاد ما این است که مدیریت واحد شهری چند سالی است که منسوخ شده و باید فرایندهای اجرای طرح‌های مدیریتی شهری را اصلاح کنیم.
وی ادامه داد: اگر برای حل هر مشکلی یک نفر را مسئول بدانیم در واقع صورت مساله را پاک کرده‌ایم و اصلا به همین منظور است که شورای شهر تشکیل داده ایم تا فرآیندها را تعریف و تسهیل کنیم.
حیدرزاده در خصوص اظهارات گفته شده در این نشست مبنی بر آبگیری دریاچه چیتگر با فاضلاب اظهار کرد:‌ برای ساخت دریاچه چیتگر سه مطالعه در دست داشتیم که با انجام ارزیابی‌های زیست محیطی با همکاری دانشگاه آزاد قرار بر این شد که مهمترین منبع تامین آب این دریاچه رودخانه کن باشد.
رییس ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران تصریح کرد: البته نکته بسیار مهم در این زمینه کیفیت آب است که چون در زمان افتتاح دریاچه فصل پرآب نبود و در این کار تعجیل شد متاسفانه تصفیه خانه‌هایی که قرار بود ساخته شود هنوز احداث نشده بود.
وی افزود: اما در حال حاضر تصفیه خانه طراحی شده و مرکز تحقیقات آب دانشگاه شریف در مناقصه‌ای که در این زمینه برگزار کرده‌ایم برنده شده است و طبق برنامه ریزی‌ها طی دو سال تمام مراحل طراحی، جانمایی و ساخت آن به اتمام رسیده و به بهره برداری خواهد رسید.
حیدرزاده تاکید کرد: در حال حاضر نقدی را که در این زمینه به ما وارد شده می‌پذیریم چرا که باید پیش از افتتاح دریاچه تصفیه خانه آن را احداث می‌کردیم.
دکتر ریاحی استاد دانشگاه تربیت مدرس نیز که در این نشست حضور داشت گفت: متاسفانه در ایران در حالی توسعه شبکه فاضلاب در دستور کار قرار داده‌ایم که بسیاری از کشورهای توسعه یافته جهان آنرا کنار گذشته‌اند.
وی ادامه داد: متاسفانه در شهر تهران تمام خیابان‌ها را آسفالت کرده و وجود ساختمان‌های بسیار اجازه نمی‌دهد حتی یک قطره آب وارد زمین شده و خاک زنده بماند. علاوه بر آن تمام آبهایی که به جوب‌ها می‌ریزند پر از پسماند و زباله شده و دیگر قابل استفاده نخواهند بود و از همه بدتر اینکه سعی می‌کنیم این فاضلاب‌ها را به جنوب شهر ببریم.
وی تاکید کرد: در حال حاضر در کشورهای خارجی برای مدیریت پسماند و فاضلاب با محلات همکاری می‌شود و اکنون می‌توانیم با تشکیل شورایاری‌ها در شهر تهران ما نیز از این الگو استفاده کنیم.
به گفته وی در کشورهای اروپایی مردم هر محله پساب‌ها را جمع آوری و سپس تصفیه می‌کنند و پس از آن در آن ماهی پرورش داده تا مطمئن شوند که این آب آلوده به مواد شوینده نیست.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه در تمام دنیا فاضلاب سیاه و خاکستری از یکدیگر تفکیک می‌شوند افزود: فاضلاب سیاه آن چیزی است که ما آن را نجس به حساب آورده و شامل فضولات انسانی می‌شود اما فاضلاب خاکستری پسابی است که از ظرف‌شویی‌ها، حمام و غیره خارج شده و تنها در آنها مواد خطرناکی مانند شوینده‌ها کیفیت آب را پایین آورده است.
ریاحی گفت: باید در ایران نیز مانند کشورهای دیگر فاضلاب سیاه را به کلی کنار گذاشته و برای فاضلاب خاکستری برنامه‌ریزی کنیم تا خود مردم نیز در مدیریت آن مشارکت کنند.
آبخوان‌های تهران قدرت خودپالایی را از دست داده‌اند
به گزارش سایت خبری محیط زیست ایران، دکتر فتاحی ، رییس گروه آب و فاضلاب ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران نیز در این نشست گفت: آبهای سطحی شهر تهران منبع فاضلاب بوده و در بسیاری از پارامترهای کیفی حتی وضعیت بدتری از فاضلاب بهداشتی دارند.
وی افزود: به علت آنکه وزارت نیرو در محدوده شهری اقداماتی انجام نمی‌داد شهرداری مدیریت و انتقال آبهای سطحی به پایین دست و مدیریت قنوات را بر عهده گرفت.
وی ادامه داد: ‌تقریبا دو تا 2.5 میلیون متر مکعب فاضلاب در شهر تهران طی روز تولید شده و الگوی مصرف آب از جنوب تا شمال شهر متفاوت است؛ به گونه‌ای که در جنوب شهر تهران مصرف آب هر نفر 150 لیتر بوده و در شمال شهر این میزان به بالای 350 لیتر می‌رسد.
رییس گروه آب و فاضلاب ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران با بیان اینکه شهرداری به عنوان یک ارگان خدماتی فاضلاب‌های بهداشتی شهر را مدیریت می‌کند، افزود: متاسفانه این فاضلاب‌ها به جنوب شهر انتقال داده شده و در آنجا به مصرف کشاورزی می‌رسد و تمام محصولاتی که تولید می‌شود آلوده است.
فتاحی با بیان اینکه استارت پروژه احیای قنوات تهران از سال 82 زده شده است افزود: این پروژه آبی است نه فاضلابی که برای تامین آب و جلوگیری از خطر فرونشست زمین به اجرا درآمده است.
وی با بیان اینکه در اجرای این طرح چند بحث بسیار مهم را در پیش رو داشتیم افزود: یکی از این مباحث جلوگیری از آلودگی آبهای سطحی به وسیله فاضلاب کارگاه‌های صنعتی منازل است که به همین منظور این واحدهای آلوده را شناسایی کرده و با آنها برخورد کرده‌ایم.
وی با بیان اینکه در شهرداری تهران تنها به واحدهای صنعتی آلاینده اخطاریه صادر می‌شود افزود: نهایتا این سازمان حفاظت محیط زیست است که باید از فعالیت این واحدها جلوگیری کند.
رییس گروه آب و فاضلاب ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران تصفیه فاضلاب را یکی دیگر از مباحث مهم دانست و گفت: شهرداری تهران متولی این امر نیست اما مشکلات آن متوجه شهروندان تهرانی می‌شود. به گونه‌ای که اکنون در مناطق 21، 4 و 18 که مناطق صنعتی محسوب می‌شوند با مشکلات بسیاری مواجه هستیم.
به گفته وی کارخانجات این مناطق پساب تصفیه نشده خود را وارد چاه‌های جذبی کرده و حتی اگر آنرا تصفیه کنند فارغ از استانداردهای مصوب شده این کار را انجام داده‌اند.
فتاحی با بیان اینکه متاسفانه در بسیاری از بازدیدها مشاهده می‌شود سیستم تصفیه یا پایش آنلاین واحدهای صنعتی به خوبی کار نمی‌کند، افزود: از جمله اقداماتی که برای جلوگیری از این مسائل انجام داده‌آیم استفاده مجدد از پساب با هدف جلوگیری از آلودگی محیط زیست است. وی ادامه داد: همچنین اقدام دیگری که در دست داریم شناسایی کارخانه‌ها برای استفاده مجدد از پساب در همان کارخانه‌هاست.
فتاحی تاکید کرد: تلاش می‌کنیم در خود شهرداری تهران از جمله ایستگاه‌های بازیافت و انتقال که در آنها شستشوی روزانه انجام می‌شود از پساب تصفیه شده استفاده کنیم چرا که می‌توان از این طریق با یک بار استحصال آب تا 10 بار از آن استفاده کرد.
به گفته رییس گروه آب و فاضلاب ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران با استفاده از پساب استحصال آب تهران 40 درصد کاهش پیدا می‌کند.
فتاحی گفت: در حال حاضر با توجه به میزان فاضلابی که وارد آبخوان‌های شهر تهران می‌شود، می‌توان گفت که آبخوان‌های تهران قدرت خودپالایی را از دست داده‌اند.
وی ادامه داد: اگر جمعیت تهران تا این اندازه افزایش نیافته بود همان چاه‌های جذبی پاسخگوی خودپالایی آبخوان‌ها بود.
رییس گروه آب و فاضلاب ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران تاکید کرد: آلودگی محیط زیست تحت تاثیر فاضلاب در شهر تهران نشان می‌دهد که چقدر احداث شبکه فاضلاب با اهمیت است.
به گفته وی آزمایشاتی که در سال 84 بر روی آبهای تهران انجام شده نشان داده است که کلیفروم آب که باید در آب شرب صفر عدد و حد مجاز آن دو عدد باشد 400 برابر بیشتر بوده است.
تنها 35 درصد شهرهای کشور تحت پوشش تاسیسات فاضلاب هستند
دکتر فهمی، معاون دفتر برنامه ریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو نیز در این نشست گفت: تنها 35 درصد شهرهای کشور و 0.25 روستاهای کشور تحت پوشش تاسیسات فاضلاب هستند.
وی افزود: تعداد شهرهای دارای انشعاب فاضلاب در کشور به 264 عدد رسیده و چهار میلیون خانوار شهری و 4000 خانوار روستایی مشترک شبکه فاضلاب هستند.
به گفته وی تعداد تصفیه‌خانه‌های در حال اجرا 117 مدول شهری و 41 مدول روستایی است که 0.9 میلیارد متر مکعب فاضلاب را تصفیه می‌کند.
معاون دفتر برنامه‌ریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو با بیان اینکه در حال حاضر 0.8 میلیارد متر مکعب از حجم فاضلاب کشور تصفیه می‌شود افزود: این میزان باید به سه میلیارد متر مکعب برسد اما از آنجا که این کار بسیار پرهزینه بوده و میان مصرف کنندگان رقابت وجود دارد به آن دست نیافته‌ایم.
فهمی با بیان اینکه در برخی مناطق کشور مانند دشت رفسنجان رقابت بر سر پساب‌ است افزود: در این مناطق پساب به یک کالای اکتسابی ارزشمند تبدیل شده است چرا که در جایی که چاه 10 میلیارد تومانی خرید و فروش می‌شود پساب یک منبع اقتصادی به حساب می‌آید.
وی با بیان اینکه طرح فاضلاب تهران یکی از آرزوهای دیرینه محسوب می‌شود، افزود: افق این طرح تا سال 1410 بوده و باید تا پایان آن 11 میلیون نفر تحت پوشش شبکه فاضلاب قرار گرفته و 22 تصفیه خانه با طول شبکه جمع آوری 9000 کیلومتر و 900 فقره انشعاب ایجاد شده باشد که 7700 میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد.
معاون دفتر برنامه ریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو تصریح کرد: در حال حاضر جمعیت تحت پوشش شبکه فاضلاب شهری 2 تا 0.3 میلیون نفر است که نشان می‌دهد 51 تا 52 درصد اهداف طرح را پوشش داده‌ایم.
به گفته وی تعداد تصفیه خانه‌های در دست بهره برداری شش عدد بوده و شبکه‌های اجرا شده 4500 کیلومتر است که تا پایان برنامه پنجم به 16 واحد می‌رسد.
فهمی با بیان اینکه تا پایان برنامه پنجم جمعیت تحت پوشش به 8.3 میلیون نفر رسیده و می‌توان گفت 75 درصد از طرح را پوشش خواهیم داد، افزود: بخشی از آب تهران از محل چاه‌هایی در شهر تامین می‌شود که در تامین هزینه‌ها بسیار موثر خواهد بود.
معاون دفتر برنامه ریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو با اشاره به وضع تاسف بار آبخوان‌های تهران افزود: با اجرای این طرح تهران را از وضعیتی که به سمت آن پیش می‌رود نجات خواهیم داد.
فهمی با بیان اینکه تنها برای 130 میلیارد متر مکعب از کل حجم بارش‌های 410 میلیارد متر مکعبی کشور برنامه ریزی می‌شود افزود: 92 میلیارد از این بارش‌ها بنا بر مطالعات 40 ساله به شکل جریان‌های رودخانه‌ای و آبخوان‌های زیرزمینی است.
وی با بیان اینکه از 130 میلیارد متر مکعب آبی که استحصال می‌شود تنها از 100 میلیارد آن می‌توان در بخشهای شرب، صنعت و کشاورزی استفاده کرد افزود: متاسفانه در سالهای اخیر 10 میلیارد متر مکعب از آب قابل استحصال کشور کم شده است و 20 میلیارد متر مکعب نیز به به حقابه‌های زیست محیطی تخصیص داده می‌شود که مدیریت بر روی آب استحصالی را سخت تر می‌کند.
وی با بیان اینکه 92 درصد از آب کشور صرف بخش کشاورزی می‌شود افزود: این در حالی است که این میزان در کشورهای توسعه یافته 65 تا 70 درصد است.
معاون دفتر برنامه ریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو با بیان اینکه طی سالهای گذشته جریان سطحی آب کشور به نصف رسیده است افزود: دلیل این کاهش تغییر در میزان بارش و آن چیزی است که به عنوان تغیر اقلیم می‌شناسیم.
وی در خصوص دلیل احداث بی رویه سد در کشور اظهار کرد: در کشورهایی که توزیع بارش نامناسب بوده و منابع آب ناهمگون است ناچار به ساخت سد هستیم علاوه بر آن از آنجا که 75 درصد ریزش‌های جوی کشور در فصولی است که نیاز آبی نداریم این نیاز دو چندان می‌شود.
فهمی گفت: به دلیل کمبود آب کشور دیگر ظرفیت جمعیت بیشتر را نداشته و باید در این زمینه فکری بکنیم.
وی تاکید کرد: استفاده از پساب برای ایران یک ضرورت محسوب می‌شود.
معاون دفتر برنامه ریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو با بیان اینکه سازمانهای مردم نهاد باید برای مدیریت آب کشور همکاری کنند افزود: این سازمان‌ها رابطه دولت و توده مردم هستند و اگر هرکسی ایده‌ای ارائه دهد از آن استقبال می‌کنیم.
فهمی با بیان اینکه NGOها باید آگاهی مردم را در زمینه محیط زیست ارتقا دهند افزود: متاسفانه ما ایرانی‌ها در عملی کردن نیات به هم پیوسته بسیار ضعیف عمل می‌کنیم بی آنکه دریابیم هیچ دولتی به تنهایی و بدون مشارکت مردم نمی‌تواند کشور را ارائه کند.
وی خاطرنشان کرد: در وزارت نیرو به دلیل وضعیت نامناسب منابع مالی باید در ساخت تصفیه خانه‌ها از مردم کمک بگیریم.
انتهای پیام