باید اعلام کرد حضور و مشاهده راکون در ایران هیچنکته مفیدی ندارد و باید آن را به چشم یک آفت خطرناک برای محیطزیست کشور دانست.
بسیاری از بچههای دهه ٦٠ انیمیشن رامکال که درباره یک «راکون» بود را به یاد دارند؛ انیمیشنی که در آن پسربچهای به نام استرلینگ یک بچهراکون با پایی زخمی را در جنگل پیدا میکند، آن را به خانه میبرد و با مراقبت زخمش را بهبود میبخشد. همین ماجرا سرآغاز داستان دوستی این پسربچه با این حیوان دوستداشتنی میشود و نام رامکال را برایش انتخاب میکند.
به گزارش سایت خبری محیط زیست ایران (IENA)، حالا فامیلهای «رامکال» که جانوری بومی آمریکایشمالی است، سر از جنگلهای استان گیلان درآوردهاند؛ از فومن و تالش تا آستارا و جاهایی دیگر. با اینحال راکونهایی که میهمان ایران شدهاند، مثل رامکال دوستداشتنی و مهربان نیستند. طبق گزارشهای اهالی این مناطق، تاکنون موارد زیادی از آسیبها و حملههای این جانوران به مزارع، پرندگان و حیوانات اهلی ثبت شده است.
روز گذشته هم پایگاه خبری دیدهبان محیطزیست و حیاتوحش ایران گزارش داد اهالی منطقه ماکلوان مابین فومن و ماسوله در استان گیلان طی تماسی با اداره محیطزیست شهرستان فومن از گرفتارشدن نوعی حیوان عجیب و ناشناخته در بالای یکدرخت خبر دادهاند.
علیاصغر روشنی، رییس اداره حفاظت محیطزیست فومن در همینباره گفت: «به دنبال دریافت گزارش بلافاصله راهی محل موردنظر شده و متوجه شدیم حیوان ناشناختهای در بالای یک درخت و در شکافی گرفتار شده است. یکی از نیروها از درخت بالا رفت و با کمک طناب و یک کیسه جانور گرفتار را که یک راکون بود بهسختی زندهگیری کرده و به درون کیسه انداخت.
روشنی گفت: «این راکون هماکنون به اداره محیطزیست منتقل شده و بهمنظور شناسایی عادات و رفتار، تحت بررسی کارشناسان محیطزیست گیلان قرار دارد.»
پیش از این هم در مواردی دیگر لاشه راکونها در تصادفات جادهای این مناطق دیده شده و به ثبت رسیده است. اما راکون چگونه جانوری است و چطور از آمریکایشمالی که بیشتر از ١٠هزارکیلومتر با ایران فاصله دارد، سر از جنگلهای شمال ایران درآورده است.
راکون نوعی پستاندار است، با موهای بلند و انبوه به رنگ خاکستری متمایل به سیاه، یک ماسک مشخص در اطراف چشمهایش دارد. دم این جانور نیز دارای پنج تا هفتحلقه است. دست و پا پنج ناخن خمیده دارد که قابل جمعشدن نیست. طول سروتنه راکون ٦٠ تا ٩٦ سانتیمتر است و دم آن نیز ٢٠ تا ٤٠سانتیمتر طول دارد، راکونها به صورت میانگین وزنی بین هفت تا ٢٠کیلوگرم دارند.
راکون اگرچه در ایران در جنگلهای شمالی کشور رویت شده است، اما در سایر کشورها، زیستگاههای مختلفی دارد به این شکل هرجایی که آبوهوایی معتدل و مناسب داشته باشد، رشد و زادوولد میکند و بیشتر از همه در نزدیکی مناطق مسکونی دیده میشود.
در رابطه با مشاهده راکون در ایران، اسماعیل کهرم جانورشناس و کارشناس محیطزیست در گفتوگویی میگوید: «اولین نکته این است که باید اعلام کرد حضور و مشاهده راکون در ایران هیچنکته مفیدی ندارد و باید آن را به چشم یک آفت خطرناک برای محیطزیست کشور دانست، این جانور بومی ایران نیست و یکگونه تهاجمی است که مانند هر گونه تهاجمی دیگری که به جایی وارد شده و اثرات بسیار مخربی را در پی داشته، اگر هرچهسریعتر درباره این جانور تصمیمی کارشناسی و درست اتخاذ نشود راکونها هم چنین تبعاتی را برای طبیعت ایران برجا خواهند گذاشت.»
کهرم در ادامه میافزاید: «راکونها بومی آمریکایشمالی هستند اما همانجا و در کشور خودشان هم دردسرساز شده و به آفتی بزرگ تبدیل شدهاند این جانور به دلیل خاصیت تهاجمی و همهچیزخواربودن و داشتن فکهایی قوی به همهچیز حمله میکنند، در آمریکا حتی مواردی از حمله این جانور به نوزادان انسان هم ثبت شده است، خوردن دامهای اهلی، پرندگان و تخممرغ و دیگر پرندگان هم از دیگر علایق این جانور است، حتی سطلهای زباله در شهرهای آمریکا هم از دست این جانور در امان نیست. علاوهبراین راکون حامل برخی بیماریهای خطرناک است که یک نمونهاش هاری است.»
طبق گفته این کارشناس محیطزیست گمان میرود این حیوان از کشورهای مجاور شمالی ایران مانند جمهوریآذربایجان و ارمنستان به ایران وارد شده باشد. کهرم در ادامه میافزاید: «به اعتقاد من باید سازمان محیطزیست یک تصمیم جدی و حسابشده برای برخورد با این گونه جانوری مهاجم اتخاذ کند و البته از راهکارهای عجولانه که باعث تخریب محیطزیست میشود مانند گذاشتن طعمه مسموم هم خودداری کند چون این طعمهها را ممکن است جانوران بومی ایران مثل گرگ، خرس و... هم بخورند و از بین بروند، پیشنهاد من این است که سازمان محیطزیست از شکارچیها دعوت کند که بسیج شوند و راکونها را با تیک تیراندازی از بین ببرند.
باید در نظر داشت این حیوانها درواقع یک نوع آفت هستند به همین دلیل شکار آنها باید آزاد شود و به روستاییان برای شکار هر راکون جایزه داده شود. البته نباید هم اینطور تصور شود که میتوان نسل این جانور را بهصورت کامل از بین برد، چون این تصور باطلی است.»
برخی منابع خبری درباره این جانور نوشتهاند، سالها پیش تعدادی راکون جهت تکثیر و تجارت پوست، از قاره آمریکا به شوروی سابق از جمله جمهوریآذربایجان فعلی منتقل شد اما پرورشدهندگان در تکثیر این گونه و فروش پوست آن موفق نبوده و راکونها را در طبیعت این کشور رها کردند. با وجود فاصله جغرافیایی زیاد با محل زندگی راکونها در جمهوریآذربایجان، یک فرضیه این است که راکونها پس از زادوولد و افزایش جمعیت در این کشور، اقدام به مهاجرت به سمت ایران کرده و وارد استان گیلان شدهاند.
بر اساس اطلاعاتی که در برخی سایتهای تخصصی طبیعت ایران آمده است، راکون برای اولینبار در ایران در منطقه تالش گیلان در سالهای ابتدایی دهه ٧٠مشاهده شد.