گوزن زرد موجود در ایران با نام علمی Dama dama mesopotamica است که برخی از محققان گونه موجود در ایران را گونه‌ای مجزا به حساب می‌آورند. گوزن زرد ایرانی دارای ارزش‌های بوم‌شناختی، زیبایی‌شناختی مطالعاتی – تحقیقاتی، ارزش‌های ژنتیکی و اکوتوریستی است اما در معرض خطر انقراض قرار دارد.

به گزارش سایت خبری محیط زیست ایران (IENA)، گوزن زرد ایرانی طبق قوانین سازمان حفاظت محیط زیست از جمله گونه‌های در معرض خطر انقراض است. اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) نیز این گونه را در زمره گونه‌های در معرض خطر (EN) قرار داده است.

گوزن‌های زرد ایرانی عمدتا شبگرد هستند و با غروب خورشید فعالیت خود را آغاز می‌کنند. گیاهخوار و نشخوار کننده‌اند، حس بویایی و بینایی نسبتا قوی دارند، به‌صورت اجتماعی زندگی می‌کنند. نرهای مسن‌تر گروه‌های جداگانه‌ای برای خود تشکیل می‌دهند و تنها در فصل زادآوری با ماده‌ها همراه می‌شوند و در برخی موارد مسن‌ترین فرد به‌صورت انفرادی زندگی می‌کند.

طول بدن گوزن زرد ایرانی ۱۳۰ تا ۲۰۰ سانتیمتر و ارتفاع بدن آن ۸۵ تا ۱۰۰ سانتیمتر است. نرها دارای شاخ‌های توپر و منشعب هستند که از ۱ تا ۲ سالگی شروع به رشد می‌کنند. تعداد انشعابات شاخ سن حیوان را مشخص می‌کند. شاخ‌ها هر سال در فصل زمستان می‌افتد و بلافاصله شروع به رویش مجدد می‌کند. طول شاخ‌ها بین ۵۰ تا ۷۰ سانتیمتر و طول انشعابات آن بین ۷ تا ۲۰ سانتی متر است. شاخ در نرهای مسن بسیار نازک و گاهی بدون انشعاب می‌شود.

 بدن گوزن زرد ایرانی پوشیده از موهای کوتاه است که در ناحیه پشت و پهلوها به رنگ نارنجی متمایل به قرمز است. در ناحیه پهلو و پشت خال‌های سفید رنگی وجود دارد که در دو طرف پهلوها به خطوط سفیدی تبدیل شده‌اند. این خال‌ها در فصل زمستان نامشخص هستند. موهای بدن در فصل زمستان بلندتر و به رنگ خاکستری دیده می شود.

این گونه غالبا در مناطق جنگلی و جنگل‌های جلگه‌ای استان خوزستان زندگی می‌کند و در حال حاضر نیز به دلیل از بین رفتن زیستگاه‌های طبیعی آن و شکار بی رویه، جمعیت آن ها بسیار کاهش یافته و تنها پراکندگی طبیعی گوزن زرد به مناطق حفاظت شده دز و کرخه محدود شده است البته به گفته یاسر رنجبر - رئیس اداره پارک ملی دز- ثبت تصاویر متعدد از گوزن‌های زردی که به صورت آزاد در حوزه استحفاظی پارک ملی دز زندگی می‌کنند ، نشان‌دهنده پویایی این منطقه است و به تازگی هم ضبط تصویر تولد یک راس گوساله در خارج از سایت، عملکرد مثبت و مؤثر این پروژه را تایید می‌کند.

سایت گوزن زرد ارسنجان یکی از محل‌های پرورش گوزن زرد ایرانی است و محدوده‌ای به وسعت ۳۰۰هکتار را در بر می‌گیرد و موقعیت آن جنگل خلیل بیگ شرق شهر ارسنجان در شمال محور جاده آباده طشک استان فارس است. این سایت از سال ۱۳۹۰ و با انتقال هفت راس گوزن زرد، رسما فعالیت خود را آغاز کرد. حسن ابراهیمی - رئیس اداره حفاظت محیط زیست ارسنجان -  ماه جاری از افزایش ۳۰ درصدی گونه گوزن زرد ایرانی در سایت تکثیر و حفاظت این شهرستان خبر داد و گفت: ۹۵ رأس گوزن زرد نر و ماده نابالغ در این سایت آماربرداری شده است.

علاوه بر دز و ارسنجان، جمعیت‌هایی از گوزن زرد به‌وسیله کارشناسان به دشت ناز ساری، جزیره اشک، منطقه حفاظت شده دنا، جزیره کبودان و چند منطقه دیگر منتقل شده‌اند و امید می‌رود که با افزایش تعداد گوزن زرد، این گونه از خطر انقراض رهایی یابد.

منبع:ایسنا

انتهای پیام