روز زمین، روزی برای حمایت از حفاظت محیط‌زیست است و مراسم این روز، برای اولین بار در ۲۲ آوریل (دوم اردیبهشت) ۱۹۷۰ برگزار شد و از آن زمان برگزاری سالانه این مراسم گرامی داشته می‌شود.

به گزارش سایت خبری محیط زیست ایران (IENA)، ‌شعار روز زمین در سال ۲۰۲۱ ترمیم زمین است که بر فرایندهای طبیعی، فناوری‌های سبز نوظهور و تفکر نوآورانه‌ متمرکز شده و می‌تواند اکوسیستم‌های جهان را بازیابی کند. همه افراد برای کار، زندگی، سلامتی، بقاء و خوشبختی به زمینی سالم احتیاج دارند، سیاره سالم یک گزینه نیست، بلکه یک ضرورت است.

در حال حاضر، بیش از یک میلیارد نفر در ۱۹۲ کشور جهان هر ساله در فعالیت‌های روز زمین شرکت می‌کنند؛ در ایران و بسیاری از کشورها این مراسم به مدت یک هفته با فعالیت‌ها متمرکز بر روی مسائل زیست‌محیطی جهان همراه است. از مهم‌ترین موضوع‌های روز زمین  سواد اقلیمی و زیست‌محیطی، فناوری‌های بازسازی شرایط آب‌وهوایی، تلاش‌ برای احیای جنگل‌کاری، کشاورزی احیاءکننده، عدالت زیست‌محیطی، دانش شهروندی، پاکسازی و دیگر موارد است.

بیش از ۵۰ سال از اولین روز زمین در سال ۱۹۷۰ می‌گذرد، زمانی که میلیون‌ها نفر خواستار برخورد بهتر با محیط‌زیست شدند و گام‌های بلندی برداشته‌شده است. اما کار ما تمام نشده است و باید زمین خود را بازیابی کنیم.

در ذیل برخی از موارد ابتکاری روز زمین ذکر شده است:

سیستم‌های غذایی

بیماری همه‌گیر کووید- ۱۹  یادآور دردناک نیاز مبرم جهان به سیستم‌های غذایی با مقاومت بیشتر است. برای سال‌های آینده، ناکامی‌های ناشی از همه‌گیری، امنیت‌غذایی و تغذیه را به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه که قبلا با گرسنگی و فقر دست و پنجه نرم می‌کردند، تهدید می‌کند.

بانک جهانی گزارش کرده است که ۱۲۴ میلیون نفر در سال ۲۰۲۰ با فقر و گرسنگی مواجه شدند و ۱۶۳ میلیون نفر دیگر نیز در سال ۲۰۲۱ در معرض خطر قرار دارند.

بانک جهانی اعلام کرد: «تاثیرات بیماری کووید- ۱۹ منجر به افزایش شدید و گسترده ناامنی غذایی جهانی شده است و تقریبا در همه کشورها، خانواده‌های آسیب‌پذیر را تحت تاثیر قرار داده است و انتظار می‌رود که این تاثیرات تا سال ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ ادامه داشته باشد.»

بر اساس این گزارش، از ژانویه ۲۰۲۰ تا ژانویه ۲۰۲۱ قیمت جهانی موادغذایی نزدیک به ۲۰ درصد افزایش‌یافته است و می‌تواند به عنوان افزایش خطر امنیت غذایی محسوب شود، زیرا افزایش قیمت خرده‌فروشی همراه با کاهش درآمد به این معنی است که خانواده‌های بیشتری مجبور به کاهش کمیت و کیفیت غذای خود خواهند بود.

بانک جهانی در ۴۸ کشور نظرسنجی تلفنی انجام داد و دریافت که تعداد قابل‌توجهی از مردم در حال اتمام مواد غذایی هستند یا مصرف خود را کاهش داده‌اند. بانک جهانی اعلام کرد: «کاهش کالری دریافتی و تغذیه در معرض خطر، دستاوردهای کاهش فقر و سلامتی را مورد تهدید قرار داده است و می‌تواند تاثیرات ماندگاری بر رشد شناختی کودکان خردسال داشته باشد.»

اگرچه ناامنی غذایی فعلی به‌طورکلی تحت تاثیر کمبود موادغذایی نیست، اما اختلالات تامین و تورم بر منابع اصلی کشاورزی مانند کودها و دانه‌ها یا کمبود نیروی کار طولانی‌مدت موثر است و می‌تواند محصول فصول آینده را کاهش دهد. اگر کشاورزان گرسنگی شدید را تجربه کنند، ممکن است مصرف بذر را به عنوان غذای امروز نسبت به کاشت بذر برای فردا ترجیح دهند که در آینده به عنوان تهدیدی در افزایش کمبود غذایی خواهد بود.

ترمیم جنگل‌ها

سالانه جهان میلیون‌ها هکتار از جنگل‌ها را به دلیل جنگل‌زدایی از دست می‌دهد. طبق اعلام سازمان‌ملل (UN)، تقریبا دو میلیارد هکتار از جنگل‌ها نیز تحت تاثیر تخریب زمین قرار دارند که این امر بر رفاه ۳.۲ میلیارد نفر تاثیر خواهد داشت.

لیو ژنمین، رئیس دپارتمان امور اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل (UNDESA) گفت: «سالانه هفت میلیون هکتار جنگل طبیعی به کاربری‌های دیگر مانند کشاورزی تجاری در مقیاس بزرگ و سایر فعالیت‌های اقتصادی تبدیل می‌شود. هرچند در دهه گذشته میزان جنگل‌زدایی کاهش یافته است، اما از بین‌رفتن پوشش درختان در مناطق گرمسیری بدون وقفه ادامه دارد که عمدتا به دلایل انسانی و طبیعی است.»

سازمان ملل گزارش می‌دهد که تقریبا یک سوم بیماری‌های عفونی در حال ظهور مانند کووید- ۱۹ به تغییرات کاربری اراضی مانند جنگل‌زدایی مرتبط است.

ماه گذشته، ژنمین در یک رویداد مجازی به مناسبت بزرگداشت روز جهانی جنگل‌ها اظهار کرد: بهبودی از بیماری همه‌گیر کووید- ۱۹ باید منجر به اقدامات موثرتر برای حفاظت از جنگل‌های جهان شود. وی افزود که چگونه منابع طبیعی در هنگام بحران جهانی به محافظت از سلامتی و رفاه کمک کرده‌اند.

محققان اظهار کردند: زمانی که افراد باید فاصله فیزیکی را رعایت کنند، فضاهای سبز، پارک‌ها و جنگل‌ها به عنوان پناهگاه امن برای افراد هستند.  علاوه بر این، جنگل‌های سالم به عنوان بافرهای طبیعی در برابر بیماری‌های مشترک انسان و دام عمل می‌کنند و خطر ابتلا به همه‌گیری‌های آینده را کاهش می‌دهند. با این وجود، جنگل‌ها علی‌رغم اهمیت بارز خود همچنان در معرض تهدید قرار دارند.

چو دونگ یو، مدیر کل سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل (FAO) گفت: در حالی‌که بیماری کووید- ۱۹ زنگ خطری برای بیدارکردن بوده است، همچنین فرصتی منحصر به فرد برای بهبودی بهتر و قوی‌تر خواهد بود. وی تاکید کرد: احیای جنگل‌ها و مدیریت پایدار آنها، به نفع مردم و کره زمین است.

دونگ‌یو افزود: این سرمایه‌گذاری همچنین به بهبود اقتصادی از بیماری همه‌گیر کمک خواهد کرد، زیرا فعالیت‌های احیای جنگل باعث ایجاد مشاغل سبز، درآمدزایی، بهبود سلامت انسان و افزایش امنیت انسانی خواهد شد.

پیش از این، برخی کشورها تعهداتی را با عنوان Bonn Challenge (چاش بن) ارائه کرده‌اند که هدفی جهانی برای بازسازی ۱۵۰ میلیون هکتار از مناطق تخریب‌شده و جنگل‌زدایی تا سال ۲۰۲۰ بوده و ۳۵۰ میلیون هکتار تا سال ۲۰۳۰ است.

بر اساس صندوق جهانی طبیعت، امروزه جنگل‌های جهان تحت تاثیر اختلالات انسانی یا مستقیما تخریب یا تاثیر غیرمستقیم تغییرات آب‌وهوایی قرار گرفته‌اند و ترمیم جنگل شامل بهبود خاک، حفاظت از زیستگاه‌ها و راهروهای حیات وحش (مسیر اتصال زیستگاه‌های مشابه یا مناطق محافظت‌شده به یکدیگر)، مدیریت پایدار زمین و  البته  کاشت درختان شده است.

چگونه جنگل‌کاری مسئولانه می‌تواند جوامع را توانمند کند؟

بر این باوریم که برنامه احیای جنگل، زمانی موفقیت‌آمیز است که برای افرادی که در نزدیکی مکان‌های کاشت زندگی می‌کنند، منفعت داشته باشد. احیای جنگل فواید بسیاری از جمله زیستگاه‌های سالم، فرسایش کمتر، مدیریت منابع آب زیرزمینی، افزایش امنیت غذایی و مزایای اقتصادی محلی دارد. برای جوامع روستایی در منطقه، کشاورزی معیشتی همچنان کانون اصلی زندگی روزمره است و آنها را ملزم به تکیه بر پایداری زیستگاه اطراف خود برای امرار معاش می‌کند.

تغییرات آب‌وهوا و سایر تخریب‌های زیست‌محیطی سیستم‌های طبیعی را از بین برده و منجر به بروز بیماری‌های جدید و مهلک و همچنین فروپاشی اقتصاد جهانی شده است، اما همان‌طور که تغییرات آب‌وهوایی و ویروس کرونا به طرز دردناکی ما را متوجه آسیب‌هایی که وارد کرده‌ایم می‌کند، بازیابی زمین نیز فرصت‌های پیش رو را به ما یادآوری خواهد کرد.

از دهه ۱۹۵۰ بیماری‌های عفونی در حال افزایش است، تخمین زده می‌شود که سه مورد از هر چهار بیماری مرتبط با حیوانات است. در ۲۰ سال گذشته، بسیاری از بیماری‌های مشترک انسان و دام از جمله سارس، ابولا و اکنون کووید- ۱۹ شیوع یافته است. دانشمندان بر این باورند که تقریبا نیمی از بیماری‌های مشترک انسان و دام از سال ۱۹۴۰ به دلیل تغییر در کاربری زمین مانند جنگل‌زدایی ناشی می‌شود. مطالعه اخیر دانشگاه استنفورد نشان داد که تکه‌تکه شدن جنگل‌ها در غرب اوگاندا (کشوری در شرق آفریقا) احتمال انتقال ویروس‌ها از حیوانات وحشی به انسان را افزایش می‌دهد.

محققان دریافتند که کاشت گونه‌های نادرست یا کاشت آنها در مناطق نامناسب ممکن است به اکوسیستم‌ها و حیات‌وحش آسیب بیشتری برساند. ما باید زمین خود را نه فقط به دلیل اهمیت به دنیای طبیعی  بلکه زندگی در آن بازیابی کنیم.

انتهای پیام